Phần mềm SCADA là gì? Khác biệt với phần mềm MES như thế nào?

Trong ngành công nghiệp hiện đại, hệ thống phần mềm đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và tối ưu hóa quá trình sản xuất. Tuy nhiên, nhiều người thường gặp hiểu lầm giữa hai thuật ngữ quan trọng: phần mềm SCADA và phần mềm MES. Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa chúng và cách chúng hoạt động, Deha Việt Nam sẽ giúp bạn khám phá từng hệ thống này một cách chi tiết qua bài viết dưới đây.

Phần mềm SCADA và phần mềm MES là gì?

Phần mềm SCADA và phần mềm MES là hai ứng dụng quan trọng trong ngành công nghiệp, đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và tối ưu hóa quá trình sản xuất. 

Phần mềm SCADA

SCADA là viết tắt của “Supervisory Control and Data Acquisition,” tức là “Hệ thống điều khiển giám sát và thu thập dữ liệu.” 

Nó là một loại phần mềm được thiết kế để giám sát và điều khiển các thiết bị, máy móc và quy trình sản xuất trong một nhà máy hoặc xưởng sản xuất. Chức năng chính của SCADA bao gồm:

• Kiểm soát quy trình: SCADA cho phép người điều hành kiểm soát và điều khiển các thiết bị sản xuất, bao gồm việc bật/tắt, điều chỉnh hoạt động và thay đổi cài đặt.
• Theo dõi và phân tích dữ liệu thời gian thực: Nó thu thập dữ liệu thời gian thực từ các cảm biến và thiết bị đo, sau đó phân tích và hiển thị thông tin liên quan đến hiệu suất hoạt động và sự cố sản xuất.
• Lưu trữ dữ liệu: SCADA thu thập và lưu trữ dữ liệu từ quy trình sản xuất, giúp xác định xu hướng, hoạt động sản xuất và tạo báo cáo.
• Phần mềm MES

MES là viết tắt của “Manufacturing Execution System,” tức là “Hệ thống điều hành và thực thi sản xuất.” MES là một hệ thống quản lý sản xuất giúp tối ưu hiệu năng sản xuất. Các chức năng chính của MES bao gồm:

• Quản lý hoạt động sản xuất: MES kết nối với các thiết bị IoT hoặc SCADA để thu thập dữ liệu về hoạt động sản xuất theo thời gian thực.
• Lập lịch sản xuất: MES tự động lập lịch sản xuất theo yêu cầu, đảm bảo quá trình sản xuất diễn ra theo kế hoạch.
• Tính toán hiệu suất thiết bị (OEE): MES thu thập dữ liệu để đánh giá hiệu suất tổng thể của máy móc dựa trên yếu tố sẵn có, chất lượng và hiệu suất.
• Quản lý chất lượng: Hệ thống này tích hợp các quy trình kiểm tra chất lượng từ nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm đầu ra.
• Quản lý truy xuất nguồn gốc: MES cho phép mã hóa thông tin sản phẩm để dễ dàng truy xuất nguồn gốc.
• Lập kế hoạch bảo trì: MES giúp lập kế hoạch bảo trì máy móc dựa trên dữ liệu thời gian thực.

Phần mềm MES rộng hơn và quản lý nhiều khía cạnh của quá trình sản xuất, trong khi SCADA tập trung vào giám sát và điều khiển các thiết bị sản xuất cụ thể. Thường thì cả hai hệ thống này làm việc cùng nhau để cung cấp một quản lý sản xuất toàn diện.

Sự khác biệt phần mềm MES và phần mềm SCADA là gì?

Bạn hãy tham khảo để hiểu về sự khác biệt giữa 2 phần mềm này.

Về chức năng

Hệ thống SCADA đặt trọng tâm vào việc thu thập dữ liệu và thông tin trong thời gian thực. Nhiệm vụ chính của nó là trực quan hóa dữ liệu để giám sát quy trình sản xuất.

Trái lại, hệ thống MES hoạt động ở một cấp độ cao hơn, tập trung vào việc ra quyết định và sử dụng dữ liệu để quản lý, điều khiển quá trình sản xuất sâu và rộng hơn.

Về thời gian xử lý dữ liệu

SCADA tập trung vào việc làm việc với dữ liệu ngắn hạn, theo thời gian thực, có quy mô chi tiết theo phần trăm giây. Chức năng của nó chủ yếu là trực quan hóa dữ liệu để quản lý các nhiệm vụ cụ thể như giám sát thiết bị cụ thể trong nhà máy.

Trong khi đó, MES sử dụng dữ liệu thời gian thực để đưa ra quyết định sản xuất trong khoảng thời gian từ giây đến phút. MES xử lý các dữ liệu tổng hợp để quản lý các khía cạnh tổng thể của hoạt động nhà máy, chẳng hạn như lưu kho, hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE), và quản lý chất lượng sản phẩm.

Giá phần mềm SCADA so với MES

Về chi phí, phần mềm SCADA thường rẻ hơn so với MES. Điều này phản ánh sự khác biệt trong phạm vi và tính năng của cả hai hệ thống. Một lựa chọn thông minh sẽ phụ thuộc vào quy mô và mục tiêu của dự án của bạn, đảm bảo rằng bạn đã lựa chọn đúng công cụ để đáp ứng nhu cầu cụ thể của bạn.

Doanh nghiệp có cần triển khai MES khi đã có phần mềm SCADA?

Một trong những câu hỏi phổ biến mà các doanh nghiệp thường đặt ra là liệu họ cần triển khai hệ thống MES khi đã có hệ thống SCADA hay không? Để giải quyết câu hỏi này, chúng ta cần hiểu rõ cách mà cả hai hệ thống này hoạt động và mục tiêu của mỗi hệ thống.

Hệ thống SCADA tập trung vào việc thu thập dữ liệu và thông tin từ các thiết bị cảm biến và các thiết bị điều khiển trong quy trình sản xuất. Nó giúp doanh nghiệp theo dõi các thông số quan trọng và thực hiện điều khiển cơ bản, chẳng hạn như bật/tắt thiết bị và điều chỉnh cài đặt.

Mặc dù SCADA cung cấp dữ liệu về hiệu suất tổng quan, số lượng sản phẩm và tốc độ sản xuất trung bình nhưng nó có giới hạn trong việc theo dõi các biến đổi chi tiết trong quá trình sản xuất và quản lý quy trình sản xuất trên quy mô lớn.

Mặt khác, hệ thống MES (Manufacturing Execution System) được thiết kế để quản lý toàn bộ quy trình sản xuất từ nguyên liệu thô đến sản phẩm thành phẩm. MES có khả năng theo dõi mọi khía cạnh của quy trình sản xuất, bao gồm quản lý lưu kho, quản lý chất lượng, lập kế hoạch sản xuất, và theo dõi hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE).

Ngoài ra, MES có khả năng làm việc với dữ liệu lớn trong thời gian thực, giao tiếp với các hệ thống khác như ERP (Enterprise Resource Planning), SCM (Supply Chain Management), và CRM (Customer Relationship Management).

Vì vậy, dựa trên mục tiêu của bạn và quy mô của dự án, doanh nghiệp có thể cân nhắc tích hợp cả hai hệ thống SCADA và MES để tận dụng lợi ích từ cả hai mà không gặp xung đột. Điều này có thể giúp tiết kiệm ngân sách triển khai và đảm bảo rằng hệ thống của bạn hoạt động một cách hiệu quả và hiệu suất.

Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ trong ngành sản xuất, phần mềm SCADA và MES trở nên ngày càng quan trọng. Để áp dụng đúng giải pháp phù hợp với doanh nghiệp của bạn, hãy xem xét rõ ràng mục tiêu và yêu cầu cụ thể của doanh nghiệp. Bạn có thể sử dụng cả hai hệ thống hoặc chọn một trong hai tùy theo nhu cầu. Điều quan trọng cuối cùng vẫn là giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và quản lý doanh nghiệp.